Badanie krzepliwości krwi
Testy koagulacji krwi wykonywane są w celu pomiaru zdolności krwi do krzepnięcia. Są one powszechnie wykorzystywane na oddziałach ratunkowych oraz przed i po operacji jak i również podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu.
Czas protrombinowy (PT) oraz czas kaolinowo-kefalinowy (APTT) są najczęściej wykonywanymi badaniami krzepnięcia krwi. Czas protrombinowy służy do oceny aktywności zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia. PT określa czas (w sekundach) potrzebny do wytworzenia skrzepu po dodaniu jonów wapnia oraz aktywatora zewnętrznego szlaku krzepnięcia (tromboplastyny). Test jest czuły na obecność oraz aktywność wielu czynników, w tym II, V, VII oraz X czynnika krzepnięcia krwi. Międzynarodowy współczynnik znormalizowany (INR) został wprowadzony przez Światową Organizację Zdrowia w celu zniwelowania zmienności wyników PT spowodowanych różnicą czułości tromboplastyny produkowanej przez różnych producentów.
Czas protrombinowy (PT) jest powszechnie stosowany w celu:
- Wykrycia niedoboru VII czynnika krzepnięcia.
- Diagnozy oraz oceny stopnia choroby wątroby.
- Kontroli INR w przypadku stosowania leków przeciwzakrzepowych.
Wskaźnik APTT służy do oceny aktywności wewnątrzpochodnego układu krzepnięcia. APTT określa czas (w sekundach) potrzebny do wytworzenia skrzepu po dodaniu fosfolipidów, aktywatora wewnętrznego szlaku krzepnięcia i jonów wapnia. Test jest czuły na obecność i aktywność czynników krzepnięcia: VIII, IX, XI, XII, X oraz II.
Wskaźnik APTT jest powszechnie stosowany w celu:
- Kontroli terapii przeciwzakrzepowej w przypadku stosowania heparyny niefrakcjonowanej (UFH).
- Wykrycia antykoagulantu toczniowego (LA) oraz specyficznego inhibitora (np. autoprzeciwciał blokujących czynność VIII czynnika krzepnięcia – nabyta hemofilia).
- Wykrycia niedoboru czynników krzepnięcia.
Ostry dyżur
Udar
Wielu pacjentów z ostrym udarem mózgu stosuje leki przeciwzakrzepowe takie jak heparyna lub warfaryna. Decyzje terapeutyczne, jak na przykład zastosowanie leków trombolitycznych wymagają informacji o stanie krzepnięcia, takich jak wartość PT/INR oraz APTT. Podwyższony INR może wykluczać pacjentów z otrzymywania trombolityków. Wydłużone APTT może wskazywać na: stosowanie heparyny, występowanie przeciwciała antyfosfolipidowego (zwłaszcza- antykoagulant toczniowy, który paradoksalnie zwiększa skłonność do zakrzepicy), niedobór czynników krzepnięcia (np. hemofilia). Podczas leczenia trombolitycznego dawka powinna być tak dostosowana, aby APTT był 1.5 – 2.5 razy wyższy od normy (np. 60-105 sekund). APTT oraz INR/PT powinny być uważnie kontrolowane zarówno w trakcie terapii jak i po niej.
Uraz
Pacjenci, którzy doznali urazu wymagają oznaczania APTT i PT a zwłaszcza ci u których występowały choroby krwi lub pacjenci stosujący leki przeciwzakrzepowe.
Główne skutki urazu to nie tylko krwawienie z uszkodzonych miejsc, ale równie często koagulopatia, co jest związane z kilkukrotnym wzrostem śmiertelności. To wczesne zaburzenie krzepnięcia związane z urazem występuje głównie u pacjentów z hipoperfuzją. Wczesna interwencja terapeutyczna redukuje potrzebę transfuzji czerwonych krwinek, świeżo mrożonego osocza oraz płytek krwi. Zmniejsza częstość występowania pourazowej niewydolności wielonarządowej i skraca czas pobytu w szpitalu. Dlatego też wczesna kontrola APTT oraz PT może poprawić rezultaty leczenia ciężko rannych pacjentów.
Badania przed i pooperacyjne
Prawidłowe krzepnięcie krwi jest niezwykle ważne podczas interwencji chirurgicznej. Operacje związane z sercem, wątrobą oraz układem nerwowym powodują znaczące zmiany w mechanizmach kontrolujących krwawienie oraz krzepnięcie krwi. Wymagają one specjalnego zarządzania.
Badania PT i APTT mogą być szeroko stosowane w procesie oceny ryzyka krwawienia przed operacją. W kardiochirurgii, stosowanie heparyny niefrakcjonowanej (UFH) jest często monitorowane przy pomocy wskaźnika APTT. W badaniu, w którym oceniono wpływ przyjmowania przedoperacyjnie UFH, APTT rośnie znacząco po 30 min i po 6 godzinach w obu grupach. Wraca do normy w ciągu 12 h.
Gabinet lekarza pierwszego kontaktu
Badania APTT oraz PT służą do oceny hemostazy. Wydłużony czas PT lub APTT, niezależnie od obecnych lub wcześniejszych objawów krwotocznych, uzasadnia dalsze badania, zwłaszcza gdy pacjent nie stosuje leków przeciwzakrzepowych lub nie ma zdiagnozowanej choroby wątroby. W celu poprawnego prowadzenia pacjenta, lekarz musi określić czy wydłużone APTT i PT, są powiązane z przyjmowaniem innych leków lub związane z zaburzeniami hemostazy.
Tabela poniżej przedstawia dolegliwości jakie mogą występować u pacjenta w oparciu o badanie PT i APTT. Po wstępnym badaniu PT i APTT, może być konieczne ponowne wykonanie badania w laboratorium, aby określić przyczyny nieprawidłowych wartości PT lub APTT.
Wydłużenie PT i APTT może być wywołane przez różne zaburzenia. Niektóre z nich zwiększają ryzyko krwawienia a inne ryzyko zakrzepicy. Korelacja pomiędzy historią kliniczną i hemostazy pacjenta jest kluczowa, a testy laboratoryjne powinny być wykonane zwłaszcza w przypadku braku oczywistego powodu wydłużenia PT lub APTT. Wydłużenie czasu krzepnięcia może pomóc na drodze do rozpoznania co ułatwi dalszą ocenę w połączeniu z hematologiem.
Gabinet stomatologiczny
Każdy pacjent gabinetu stomatologicznego, który leczy się przeciwzakrzepowo powinien być dokładnie i indywidualnie traktowany. Stomatolog musi przeprowadzić szczegółową ocenę przed wszczęciem postępowania stomatologicznego. Należy zweryfikować ryzyko krwawienia podczas leczenia. W oparciu o wyniki PT i APTT dentysta może podjąć decyzję o kontynuowaniu, zmodyfikowaniu lub nawet zaprzestaniu przyjmowania antykoagulantu. Dokładna, całościowa, przedoperacyjna ocena ryzyka krwawienia i incydentów zakrzepowo-zatorowych w połączeniu z bez urazową techniką leczenia oraz starannymi instrukcjami pooperacyjnymi może prowadzić do bezpiecznych i udanych wyników z minimalnym ryzykiem powikłań.
Badanie krzepliwości krwi
W skład systemu qLabs® Coag Panel 2 wchodzą paski testowe qLabs® Coag Panel 2 oraz analizator qLabs® Plus. Mierzy on zdolność krwi do krzepnięcia na podstawie określenia czasu protrombinowego (PT), międzynarodowego współczynnika znormalizowanego (INR) oraz czas kaolinowokefalinowy (APTT) z krwi pełnej.
System qLabs® Coag Panel 2 analizuje zmiany impedancji w celu ustalenia punktów końcowych krzepnięcia. Po dodaniu kropli krwi na pasek testowy, jest ona transportowana kanałami do obszaru testowego, gdzie krew miesza się z odczynnikami i zaczyna koagulować. Każdy pasek testowy posiada dwie strefy reakcji: jedną do badania PT oraz drugą do APTT. Każda strefa reakcyjna posiada jedną parę metalowych elektrod, do których stałe napięcie dostarczane jest przez analizator. W trakcie procesu koagulacji prąd przepływający przez elektrody ulega zmianie, a urządzenie wykrywa te zmiany w strefach reakcyjnych oraz identyfikuje punkt końcowy krzepnięcia dla każdej z tych stref. Następnie w oparciu o analizę badania wyniki INR oraz APTT zostaną wyświetlone na ekranie.
Jak pokazano na rysunku 1, w trakcie procesu krzepnięcia tworzą się bloki fibryny. Przestrzenie powstałe pomiędzy poszczególnymi blokami fibryny ułatwiają przepływ prądu elektrycznego. Rysunek numer 2 przedstawia zależność impedancji od czasu. Na podstawie tego wykresu można uzyskać wartości PT/INR/APTT.
System qLabs® Coag Panel 2 jest pierwszym na świecie przenośnym urządzeniem wykorzystującym zmiany impedancji do jednoczesnego pomiaru INR oraz APTT na elastycznym mikroprzepływowym pasku testowym. W porównaniu z innymi produktami dostępnymi na rynku, główne atuty systemu to np.:
- Dwa badania na jednym pasku testowym.
- Przenośna i kompaktowa konstrukcja nie zajmująca dużo miejsca.
- Wynik INR i APTT uzyskiwany w kilka minut.
- Wymagana niewielka ilość krwi kapilarnej do jednoczesnego oznaczenia INR i APTT.
- Dobra korelacja z laboratoryjnymi wynikami INR i APTT.
Podsumowanie badań klinicznych
System qLabs® Coag Panel 2 potwierdził swoją skuteczność w praktyce klinicznej. Niniejszy rozdział zawiera podsumowanie badań klinicznych gdzie system qLabs® Coag Panel 2 został porównany z referencyjną metodą laboratoryjną.
Badania kliniczne w Chinach
Shenzhen Sixth People’s Hospital (Szpital w Nanshan).
Cel Badania: Celem badania było porównanie wyników INR i APTT uzyskanych przy wykorzystaniu metod laboratoryjnych oraz przy użyciu qLabs® Coag Panel 2.
Grupa Badawcza: 210 pacjentów ambulatoryjnych szpitala Shenzhen Sixth People’s Hospital.
Metodyka: Pomiary INR i APTT zostały wykonane przy użyciu urządzenia qLabs® Plus. Po nakłuciu palca i uzyskaniu 10 μl świeżej krwi kapilarnej, nakładano próbkę na pasek testowy. Wskaźnik INR oraz APTT były oznaczane jednocześnie. Pomiar INR oraz APTT w laboratorium był wykonywany przy użyciu Stago STA-R.
Wyniki: Korelacja kliniczna wykazuje statystyczne podobieństwo obu systemów. Dane analizowano przy użyciu modelu regresji liniowej. Dla INR współczynnik regresji wynosi 1,083 a stała regresji 0,005, ze współczynnikiem korelacji R 0,978 Dla APTT współczynnik regresji wyniósł 0,916, stała regresji -5,77, ze współczynnikiem korelacji R 0,958.
Badania kliniczne w Turcji
Cel Badania: Celem badania była ocena dokładności wyników INR i APTT otrzymanych przy użyciu systemu qLabs®.
Grupa Badawcza: 23 pacjentów lokalnego szpitala.
Metodyka: Pomiary INR i APTT zostały wykonane przy użyciu urządzenia qLabs® Plus. Po nakłuciu palca i uzyskaniu 10 μl świeżej krwi kapilarnej, nakładano próbkę na pasek testowy. Pomiar INR oraz APTT w laboratorium był wykonywany przy użyciu THROMBOLYZER XRC.
Wyniki: Korelacja kliniczna wykazuje statystyczne podobieństwo obu systemów. Dane analizowano przy użyciu modelu regresji liniowej. Dla INR współczynnik regresji wynosi 1,055 a stała regresji – 0,050, ze współczynnikiem korelacji R 0,986. Ze względu na ograniczoną liczbę próbek, zakres oceny APTT stanowi niewielką część całego zakresu pomiarowego. Analiza regresji nie mogła być wykorzystana do oceny dokładności APTT dla systemu qLabs®. Na podstawie uzyskanych danych, wyniki APTT z analizatora qLabs® oraz THROMBOLYZER XRC były zgodne.
Badania kliniczne w Czechach
Szpital Uniwersytecki w Hradec Kralove
Cel Badania: Celem badania było porównanie wyników INR i APTT uzyskanych przy pomocy standardowej metody laboratoryjnej oraz urządzenia POCT. Oceniona była wiarygodność pomiarów INR i APTT przy użyciu analizatora POCT dla codziennej praktyki klinicznej.
Grupa Badawcza: 40 pacjentów poradni zaburzeń krzepnięcia i hemostazy.
Metodyka: Pomiary INR i APTT zostały wykonane przy użyciu urządzenia qLabs® Plus. Po nakłuciu palca i uzyskaniu 10 μl świeżej krwi kapilarnej, nakładano próbkę na pasek testowy. Laboratoryjne pomiary APTT i INR zostały wykonane odpowiednio przy użyciu Automate (Diagnostic Stago) i Neoplastin CI plus (Diagnostic Stago).
Wyniki: Porównano wyniki INR dla 27 pacjentów stosujących leczenie przeciwzakrzepowe przy użyciu warfaryny. Wyniki APTT oceniono dla wszystkich 40 pacjentów, którzy mogą zostać podzieleni na 4 różne grupy ze względu na występujące objawy. Wyniki APTT i INR uzyskano jednocześnie. W żadnej grupie nie odnotowano istotnych różnic pomiędzy wynikami uzyskanymi z analizatora qLabs® a tymi z laboratorium.
